Cymdeithas sy’n
Cymdeithas sy’n Heneiddio Dylunio ar gyfer Cymdeithas sy’n Heneiddio Crewyd y gweithgaredd gan Briff y prosiect Sut y gall dylunio helpu pobl i fyw bywydau llawnach, iachach a mwy gwerthfawr yn eu henaint? Sut y gall dylunwyr gwrdd â her cymdeithas sy'n heneiddio'n gyflym? A allwch chi nodi problem sy'n cael ei hwynebu mewn henaint yn unig a dylunio eich datrysiad eich hun iddi? Bydd angen i chi gyfweld â thri neu fwy o bobl dros 70 oed a darganfod pa broblemau bob dydd maen nhw'n cael trafferth â nhw. Mireiniwch y rhestr hon i un broblem a lluniwch bum datrysiad posib i'ch problem. Profwch eich datrysiadau a datblygwch y syniad gorau yn brototeip bras. Dechreuwch trwy gyfweld â thri neu fwy o bobl dros 70 oed. Bydd angen i chi wneud cofnod o'r hyn a ddywedon nhw a'i gyflwyno yn eich gwaith terfynol. Gofynnwch rai cwestiynau iddyn nhw am eu bywyd bob dydd. Gofynnwch iddyn nhw am y tasgau maen nhw'n eu gwneud yn rheolaidd. Edrychwch ar ganlyniadau eich cyfweliadau. A oes unrhyw themâu neu broblemau cyffredin? Allwch chi ddiffinio un brif broblem? Lluniwch bum syniad bras ynglŷn â sut i ddatrys y broblem (gallwch chi feddwl am fwy os ydych chi eisiau). Peidiwch â chael gwared ar unrhyw syniadau; dylid ystyried pob syniad waeth pa mor rhyfedd a rhyfeddol. Gweithiwch eich syniadau i lawr i un yn unig. Efallai y gallech chi gyfuno agweddau ar ychydig o syniadau a chymryd y darnau gorau o bob un? Crewch brototeip o'ch syniad gorau. Mae hyn yn fodel bras. Gallwch ychwanegu ymarferoldeb ond cofiwch; prototeip yw hwn. Profwch eich prototeip gyda'r defnyddiwr ac adrodd yn ôl ar eich canfyddiadau. Trafodwch eich prototeip gyda nhw a chael eu hadborth ar yr hyn yr hoffent ei weld yn cael ei ymgorffori yn yr iteriad nesaf. Pethau i feddwl amdanynt • Peidiwch â meddwl am unrhyw atebion posib nes eich bod wedi nodi'r broblem. • Peidiwch â gwirioni ar un syniad yn rhy gynnar. • Peidiwch byth â diystyru unrhyw syniadau. • Mae hyd yn oed ein methiannau yn dysgu rhywbeth inni. • Cymerwch y rhannau gorau o'ch holl syniadau. • Profwch eich dyluniad terfynol gyda'ch defnyddiwr targed. Adnoddau defnyddiol Ewch i wefan y Design Museum a Dzezeo I ddarllen am yr arddangosfa New Old oedd yn edrych ar ddylunio ar gyfer poblogaeth sy’n heneiddio. • designmuseum.org/whatson/pop-up-exhibitions/newold • design.britishcouncil.org/blog/2 016/dec/08/mapping-researchdesign-disability-and-ageingpopu/ • dezeen.com/2017/01/12/designmuseum-new-old-exhibition-sixprojects-improve-life-olderpeople/ Iechyd a diogelwch Er mwyn osgoi unrhyw ddamweiniau, gwnewch yn siŵr eich bod yn cadw at y canllawiau iechyd a diogelwch canlynol cyn cychwyn: • darganfyddwch â yw unrhyw un o'r deunyddiau, offer neu ddulliau yn beryglus gan ddefnyddio science.cleapss.org.uk/Resource s/Student-Safety-Sheets/ • asesiadau risg (meddyliwch am yr hyn a allai fynd o'i le a pha mor ddifrifol y gallai fod); • dylai eich datrysiad fod yn cydymdeimlo â'r defnyddiwr terfynol. Pan fyddwch chi'n cyfweld, rhaid i chi ofyn eu caniatâd yn gyntaf; • penderfynwch beth sydd angen i chi ei wneud i leihau unrhyw risgiau (megis gwisgo offer amddiffynnol personol, gwybod sut i ddelio ag argyfyngau ac ati); • gwnewch yn siŵr bod eich athro / athrawes yn cytuno â'ch cynllun a'ch asesiad risg. 16
Twf Glân Popty Solar Briff y prosiect Yn y prosiect hwn byddwch yn dylunio ac yn gwneud popty i goginio bwyd gan ddefnyddio ynni'r haul. Gallech ddefnyddio data hinsawdd i ymchwilio ymhellach i ba mor effeithiol fyddai'ch popty mewn gwahanol leoliadau ac amseroedd o'r flwyddyn. Gwnewch restr o ffynonellau gwresogi a ddefnyddir ar gyfer coginio. Beth yw manteision ac anfanteision pob un? Darganfyddwch beth yw popty solar, pa ddyluniadau sy'n bodoli, ble maen nhw'n cael eu defnyddio a sut maen nhw'n gweithio. Casglwch nifer o enghreifftiau o ddyluniadau ar gyfer popty solar. A oes elfennau cyffredin sy'n ymddangos ym mhob dyluniad? Ar gyfer pob enghraifft, gwnewch nodyn o'r deunyddiau y mae'n cael eu gwneud ohonynt, pa mor bwerus ydyw a'r wlad neu'r hinsawdd y mae wedi'i chynllunio ar ei chyfer. Dyluniwch eich popty solar eich hun i weithio yn eich ardal leol eich hun yn ystod cyfnod o dywydd cynhesach. Fe allech chi ddefnyddio'r dyluniadau rydych chi wedi'u gweld fel ysbrydoliaeth. Gallwch chi adeiladu popty solar syml allan o flwch cardbord a ffoil tun. Dyluniwch brawf i fesur pa mor effeithlon yw'ch popty solar. Fe allech chi fesur cynnydd tymheredd dŵr mewn cynhwysydd. Sut y byddwch chi'n gwneud hwn yn brawf teg? Efallai y byddwch chi'n dewis ailadrodd eich arbrawf a chadw hyd yr amser a chyfaint y dŵr yr un peth. Ar ôl pob prawf gwnewch yn siŵr eich bod chi'n cofnodi'ch canlyniadau cyn gwneud newidiadau i'r dyluniad i'w wella. Gwerthuswch eich dyluniad. Pa mor ddefnyddiol yw ynni'r haul ar gyfer coginio yn y DU? Pethau i feddwl amdanynt • Ystyriwch y deunyddiau rydych chi wedi'u defnyddio yn eich dyluniad. • Pa mor gynaliadwy ydyn nhw? • A oes modd cludo eich popty? • Beth yw cyfyngiadau ynni'r haul ar gyfer coginio? Adnoddau defnyddiol • Deunyddiau i wneud eich popty a allai gynnwys blychau cardbord, ffoil tun, cynwysyddion bwyd ffoil glân • sunoven.com • solarcooking.org • earthobservatory.nasa.gov/feat ures/RenewableEnergy/renewa ble_energy4.php • she-inc.org Iechyd a diogelwch Er mwyn osgoi unrhyw ddamweiniau, gwnewch yn siŵr eich bod yn cadw at y canllawiau iechyd a diogelwch canlynol cyn cychwyn: • darganfyddwch â yw unrhyw un o'r deunyddiau, offer neu ddulliau yn beryglus gan ddefnyddio science.cleapss.org.uk/Resourc es/Student-Safety-Sheets/ • asesiadau risg (meddyliwch am yr hyn a allai fynd o'i le a pha mor ddifrifol y gallai fod); • peidiwch byth â bwyta nac yfed bwyd mewn labordy gwyddoniaeth; • os ydych chi'n bwriadu bwyta'r bwyd sydd wedi'i gynhesu gan ddefnyddio popty solar bydd angen i chi ddilyn gweithdrefnau hylendid bwyd a argymhellir a gwirio bod canol y bwyd wedi cyrraedd tymheredd diogel, yn ogystal â chwblhau'r arbrawf mewn ystafell technoleg bwyd. • penderfynwch beth sydd angen i chi ei wneud i leihau unrhyw risgiau (megis gwisgo offer amddiffynnol personol, gwybod sut i ddelio ag argyfyngau ac ati); • gwnewch yn siŵr bod eich athro / athrawes yn cytuno â'ch cynllun a'ch asesiad risg. 17
